Latin Texts & Translations

primum quidem sermonem feci de omnibus o Theophile quae coepit Iesus facere et docere

usque in diem qua praecipiens apostolis per Spiritum Sanctum quos elegit adsumptus est

quibus et praebuit se ipsum vivum post passionem suam in multis argumentis per dies quadraginta apparens eis et loquens de regno Dei

et convescens praecepit eis ab Hierosolymis ne discederent sed expectarent promissionem Patris quam audistis per os meum

quia Iohannes quidem baptizavit aqua vos autem baptizabimini Spiritu Sancto non post multos hos dies

igitur qui convenerant interrogabant eum dicentes Domine si in tempore hoc restitues regnum Israhel

dixit autem eis non est vestrum nosse tempora vel momenta quae Pater posuit in sua potestate

sed accipietis virtutem supervenientis Spiritus Sancti in vos et eritis mihi testes in Hierusalem et in omni Iudaea et Samaria et usque ad ultimum terrae

et cum haec dixisset videntibus illis elevatus est et nubes suscepit eum ab oculis eorum

cumque intuerentur in caelum eunte illo ecce duo viri adstiterunt iuxta illos in vestibus albis

qui et dixerunt viri galilaei quid statis aspicientes in caelum hic Iesus qui adsumptus est a vobis in caelum sic veniet quemadmodum vidistis eum euntem in caelum

tunc reversi sunt Hierosolymam a monte qui vocatur Oliveti qui est iuxta Hierusalem sabbati habens iter

et cum introissent in cenaculum ascenderunt ubi manebant Petrus et Iohannes Iacobus et Andreas Philippus et Thomas Bartholomeus et Mattheus Iacobus Alphei et Simon Zelotes et Iudas Iacobi

hii omnes erant perseverantes unianimiter in oratione cum mulieribus et Maria matre Iesu et fratribus eius

et in diebus illis exsurgens Petrus in medio fratrum dixit erat autem turba nominum simul fere centum viginti

viri fratres oportet impleri scripturam quam praedixit Spiritus Sanctus per os David de Iuda qui fuit dux eorum qui conprehenderunt Iesum

quia connumeratus erat in nobis et sortitus est sortem ministerii huius

et hic quidem possedit agrum de mercede iniquitatis et suspensus crepuit medius et diffusa sunt omnia viscera eius

et notum factum est omnibus habitantibus Hierusalem ita ut appellaretur ager ille lingua eorum Acheldemach hoc est ager Sanguinis

scriptum est enim in libro Psalmorum fiat commoratio eius deserta et non sit qui inhabitet in ea et episcopatum eius accipiat alius

oportet ergo ex his viris qui nobiscum congregati sunt in omni tempore quo intravit et exivit inter nos Dominus Iesus

incipiens a baptismate Iohannis usque in diem qua adsumptus est a nobis testem resurrectionis eius nobiscum fieri unum ex istis

et statuerunt duos Ioseph qui vocabatur Barsabban qui cognominatus est Iustus et Matthiam

et orantes dixerunt tu Domine qui corda nosti omnium ostende quem elegeris ex his duobus unum

accipere locum ministerii huius et apostolatus de quo praevaricatus est Iudas ut abiret in locum suum

et dederunt sortes eis et cecidit sors super Matthiam et adnumeratus est cum undecim apostolis

et cum conplerentur dies pentecostes erant omnes pariter in eodem loco

et factus est repente de caelo sonus tamquam advenientis spiritus vehementis et replevit totam domum ubi erant sedentes

et apparuerunt illis dispertitae linguae tamquam ignis seditque supra singulos eorum

et repleti sunt omnes Spiritu Sancto et coeperunt loqui aliis linguis prout Spiritus Sanctus dabat eloqui illis

erant autem in Hierusalem habitantes Iudaei viri religiosi ex omni natione quae sub caelo sunt

facta autem hac voce convenit multitudo et mente confusa est quoniam audiebat unusquisque lingua sua illos loquentes

stupebant autem omnes et mirabantur dicentes nonne omnes ecce isti qui loquuntur Galilaei sunt

et quomodo nos audivimus unusquisque lingua nostra in qua nati sumus

Parthi et Medi et Elamitae et qui habitant Mesopotamiam et Iudaeam et Cappadociam Pontum et Asiam

Frygiam et Pamphiliam Aegyptum et partes Lybiae quae est circa Cyrenen et advenae romani

Iudaei quoque et proselyti Cretes et Arabes audivimus loquentes eos nostris linguis magnalia Dei

stupebant autem omnes et mirabantur ad invicem dicentes quidnam hoc vult esse

alii autem inridentes dicebant quia musto pleni sunt isti

stans autem Petrus cum undecim levavit vocem suam et locutus est eis viri iudaei et qui habitatis Hierusalem universi hoc vobis notum sit et auribus percipite verba mea

non enim sicut vos aestimatis hii ebrii sunt cum sit hora diei tertia

sed hoc est quod dictum est per prophetam Iohel

et erit in novissimis diebus dicit Dominus effundam de Spiritu meo super omnem carnem et prophetabunt filii vestri et filiae vestrae et iuvenes vestri visiones videbunt et seniores vestri somnia somniabunt

et quidem super servos meos et super ancillas meas in diebus illis effundam de Spiritu meo et prophetabunt

et dabo prodigia in caelo sursum et signa in terra deorsum sanguinem et ignem et vaporem fumi

sol convertetur in tenebras et luna in sanguinem antequam veniat dies Domini magnus et manifestus

et erit omnis quicumque invocaverit nomen Domini salvus erit

viri israhelitae audite verba haec Iesum Nazarenum virum adprobatum a Deo in vobis virtutibus et prodigiis et signis quae fecit per illum Deus in medio vestri sicut vos scitis

hunc definito consilio et praescientia Dei traditum per manus iniquorum adfigentes interemistis

quem Deus suscitavit solutis doloribus inferni iuxta quod inpossibile erat teneri illum ab eo

David enim dicit in eum providebam Dominum coram me semper quoniam a dextris meis est ne commovear

propter hoc laetatum est cor meum et exultavit lingua mea insuper et caro mea requiescet in spe

quoniam non derelinques animam meam in inferno neque dabis Sanctum tuum videre corruptionem

notas fecisti mihi vias vitae replebis me iucunditate cum facie tua

viri fratres liceat audenter dicere ad vos de patriarcha David quoniam et defunctus est et sepultus est et sepulchrum eius est apud nos usque in hodiernum diem

propheta igitur cum esset et sciret quia iureiurando iurasset illi Deus de fructu lumbi eius sedere super sedem eius

providens locutus est de resurrectione Christi quia neque derelictus est in inferno neque caro eius vidit corruptionem

hunc Iesum resuscitavit Deus cui omnes nos testes sumus

dextera igitur Dei exaltatus et promissione Spiritus Sancti accepta a Patre effudit hunc quem vos videtis et audistis

non enim David ascendit in caelos dicit autem ipse dixit Dominus Domino meo sede a dextris meis

donec ponam inimicos tuos scabillum pedum tuorum

certissime ergo sciat omnis domus Israhel quia et Dominum eum et Christum Deus fecit hunc Iesum quem vos crucifixistis

his auditis conpuncti sunt corde et dixerunt ad Petrum et ad reliquos apostolos quid faciemus viri fratres

Petrus vero ad illos paenitentiam inquit agite et baptizetur unusquisque vestrum in nomine Iesu Christi in remissionem peccatorum vestrorum et accipietis donum Sancti Spiritus

vobis enim est repromissio et filiis vestris et omnibus qui longe sunt quoscumque advocaverit Dominus Deus noster

aliis etiam verbis pluribus testificatus est et exhortabatur eos dicens salvamini a generatione ista prava

qui ergo receperunt sermonem eius baptizati sunt et adpositae sunt in illa die animae circiter tria milia

erant autem perseverantes in doctrina apostolorum et communicatione fractionis panis et orationibus

fiebat autem omni animae timor multa quoque prodigia et signa per apostolos fiebant in Hierusalem et metus erat magnus in universis

omnes etiam qui credebant erant pariter et habebant omnia communia

possessiones et substantias vendebant et dividebant illa omnibus prout cuique opus erat

cotidie quoque perdurantes unianimiter in templo et frangentes circa domos panem sumebant cibum cum exultatione et simplicitate cordis

conlaudantes Deum et habentes gratiam ad omnem plebem Dominus autem augebat qui salvi fierent cotidie in id ipsum

Petrus autem et Iohannes ascendebant in templum ad horam orationis nonam

et quidam vir qui erat claudus ex utero matris suae baiulabatur quem ponebant cotidie ad portam templi quae dicitur Speciosa ut peteret elemosynam ab introeuntibus in templum

is cum vidisset Petrum et Iohannem incipientes introire in templum rogabat ut elemosynam acciperet

intuens autem in eum Petrus cum Iohanne dixit respice in nos

at ille intendebat in eos sperans se aliquid accepturum ab eis

Petrus autem dixit argentum et aurum non est mihi quod autem habeo hoc tibi do in nomine Iesu Christi Nazareni surge et ambula

et adprehensa ei manu dextera adlevavit eum et protinus consolidatae sunt bases eius et plantae

et exiliens stetit et ambulabat et intravit cum illis in templum ambulans et exiliens et laudans Dominum

et vidit omnis populus eum ambulantem et laudantem Deum

cognoscebant autem illum quoniam ipse erat qui ad elemosynam sedebat ad Speciosam portam templi et impleti sunt stupore et extasi in eo quod contigerat illi

cum teneret autem Petrum et Iohannem concurrit omnis populus ad eos ad porticum qui appellatur Salomonis stupentes

videns autem Petrus respondit ad populum viri israhelitae quid miramini in hoc aut nos quid intuemini quasi nostra virtute aut pietate fecerimus hunc ambulare

Deus Abraham et Deus Isaac et Deus Iacob Deus patrum nostrorum glorificavit Filium suum Iesum quem vos quidem tradidistis et negastis ante faciem Pilati iudicante illo dimitti

vos autem sanctum et iustum negastis et petistis virum homicidam donari vobis

auctorem vero vitae interfecistis quem Deus suscitavit a mortuis cuius nos testes sumus

et in fide nominis eius hunc quem videtis et nostis confirmavit nomen eius et fides quae per eum est dedit integram sanitatem istam in conspectu omnium vestrum

et nunc fratres scio quia per ignorantiam fecistis sicut et principes vestri

Deus autem quae praenuntiavit per os omnium prophetarum pati Christum suum implevit sic

paenitemini igitur et convertimini ut deleantur vestra peccata

ut cum venerint tempora refrigerii a conspectu Domini et miserit eum qui praedicatus est vobis Iesum Christum

quem oportet caelum quidem suscipere usque in tempora restitutionis omnium quae locutus est Deus per os sanctorum suorum a saeculo prophetarum

Moses quidem dixit quia prophetam vobis suscitabit Dominus Deus vester de fratribus vestris tamquam me ipsum audietis iuxta omnia quaecumque locutus fuerit vobis

erit autem omnis anima quae non audierit prophetam illum exterminabitur de plebe

et omnes prophetae a Samuhel et deinceps qui locuti sunt et adnuntiaverunt dies istos

vos estis filii prophetarum et testamenti quod disposuit Deus ad patres vestros dicens ad Abraham et in semine tuo benedicentur omnes familiae terrae

vobis primum Deus suscitans Filium suum misit eum benedicentem vobis ut convertat se unusquisque a nequitia sua

loquentibus autem illis ad populum supervenerunt sacerdotes et magistratus templi et Sadducaei

dolentes quod docerent populum et adnuntiarent in Iesu resurrectionem ex mortuis

et iniecerunt in eis manus et posuerunt eos in custodiam in crastinum erat enim iam vespera

multi autem eorum qui audierant verbum crediderunt et factus est numerus virorum quinque milia

factum est autem in crastinum ut congregarentur principes eorum et seniores et scribae in Hierusalem

et Annas princeps sacerdotum et Caiphas et Iohannes et Alexander et quotquot erant de genere sacerdotali

et statuentes eos in medio interrogabant in qua virtute aut in quo nomine fecistis hoc vos

tunc Petrus repletus Spiritu Sancto dixit ad eos principes populi et seniores

si nos hodie diiudicamur in benefacto hominis infirmi in quo iste salvus factus est

notum sit omnibus vobis et omni plebi Israhel quia in nomine Iesu Christi Nazareni quem vos crucifixistis quem Deus suscitavit a mortuis in hoc iste adstat coram vobis sanus

hic est lapis qui reprobatus est a vobis aedificantibus qui factus est in caput anguli

et non est in alio aliquo salus nec enim nomen aliud est sub caelo datum hominibus in quo oportet nos salvos fieri

videntes autem Petri constantiam et Iohannis conperto quod homines essent sine litteris et idiotae admirabantur et cognoscebant eos quoniam cum Iesu fuerant

hominem quoque videntes stantem cum eis qui curatus fuerat nihil poterant contradicere

iusserunt autem eos foras extra concilium secedere et conferebant ad invicem

dicentes quid faciemus hominibus istis quoniam quidem notum signum factum est per eos omnibus habitantibus in Hierusalem manifestum et non possumus negare

sed ne amplius divulgetur in populum comminemur eis ne ultra loquantur in nomine hoc ulli hominum

et vocantes eos denuntiaverunt ne omnino loquerentur neque docerent in nomine Iesu

Petrus vero et Iohannes respondentes dixerunt ad eos si iustum est in conspectu Dei vos potius audire quam Deum iudicate

non enim possumus quae vidimus et audivimus non loqui

at illi comminantes dimiserunt eos non invenientes quomodo punirent eos propter populum quia omnes clarificabant Deum in eo quod acciderat

annorum enim erat amplius quadraginta homo in quo factum erat signum istud sanitatis

dimissi autem venerunt ad suos et adnuntiaverunt eis quanta ad eos principes sacerdotum et seniores dixissent

qui cum audissent unianimiter levaverunt vocem ad Deum et dixerunt Domine tu qui fecisti caelum et terram et mare et omnia quae in eis sunt

qui Spiritu Sancto per os patris nostri David pueri tui dixisti quare fremuerunt gentes et populi meditati sunt inania

adstiterunt reges terrae et principes convenerunt in unum adversus Dominum et adversus Christum eius

convenerunt enim vere in civitate ista adversus sanctum puerum tuum Iesum quem unxisti Herodes et Pontius Pilatus cum gentibus et populis Israhel

facere quae manus tua et consilium decreverunt fieri

et nunc Domine respice in minas eorum et da servis tuis cum omni fiducia loqui verbum tuum

in eo cum manum tuam extendas sanitates et signa et prodigia fieri per nomen sancti Filii tui Iesu

et cum orassent motus est locus in quo erant congregati et repleti sunt omnes Spiritu Sancto et loquebantur verbum Dei cum fiducia

multitudinis autem credentium erat cor et anima una nec quisquam eorum quae possidebant aliquid suum esse dicebat sed erant illis omnia communia

et virtute magna reddebant apostoli testimonium resurrectionis Iesu Christi Domini et gratia magna erat in omnibus illis

neque enim quisquam egens erat inter illos quotquot enim possessores agrorum aut domorum erant vendentes adferebant pretia eorum quae vendebant

et ponebant ante pedes apostolorum dividebantur autem singulis prout cuique opus erat

Ioseph autem qui cognominatus est Barnabas ab apostolis quod est interpretatum Filius consolationis Levites Cyprius genere

cum haberet agrum vendidit illum et adtulit pretium et posuit ante pedes apostolorum

vir autem quidam nomine Ananias cum Saffira uxore sua vendidit agrum

et fraudavit de pretio agri conscia uxore sua et adferens partem quandam ad pedes apostolorum posuit

dixit autem Petrus Anania cur temptavit Satanas cor tuum mentiri te Spiritui Sancto et fraudare de pretio agri

nonne manens tibi manebat et venundatum in tua erat potestate quare posuisti in corde tuo hanc rem non es mentitus hominibus sed Deo

audiens autem Ananias haec verba cecidit et exspiravit et factus est timor magnus in omnes qui audierant

surgentes autem iuvenes amoverunt eum et efferentes sepelierunt

factum est autem quasi horarum trium spatium et uxor ipsius nesciens quod factum fuerat introiit

respondit autem ei Petrus dic mihi si tanti agrum vendidistis at illa dixit etiam tanti

Petrus autem ad eam quid utique convenit vobis temptare Spiritum Domini ecce pedes eorum qui sepelierunt virum tuum ad ostium et efferent te

confestim cecidit ante pedes eius et exspiravit intrantes autem iuvenes invenerunt illam mortuam et extulerunt et sepelierunt ad virum suum

et factus est timor magnus in universa ecclesia et in omnes qui audierunt haec

per manus autem apostolorum fiebant signa et prodigia multa in plebe et erant unianimiter omnes in porticu Salomonis

ceterorum autem nemo audebat coniungere se illis sed magnificabat eos populus

magis autem augebatur credentium in Domino multitudo virorum ac mulierum

ita ut in plateas eicerent infirmos et ponerent in lectulis et grabattis ut veniente Petro saltim umbra illius obumbraret quemquam eorum

concurrebat autem et multitudo vicinarum civitatum Hierusalem adferentes aegros et vexatos ab spiritibus inmundis qui curabantur omnes

exsurgens autem princeps sacerdotum et omnes qui cum illo erant quae est heresis Sadducaeorum repleti sunt zelo

et iniecerunt manus in apostolos et posuerunt illos in custodia publica

angelus autem Domini per noctem aperiens ianuas carceris et educens eos dixit

ite et stantes loquimini in templo plebi omnia verba vitae huius

qui cum audissent intraverunt diluculo in templum et docebant adveniens autem princeps sacerdotum et qui cum eo erant convocaverunt concilium et omnes seniores filiorum Israhel et miserunt in carcerem ut adducerentur

cum venissent autem ministri et aperto carcere non invenissent illos reversi nuntiaverunt

dicentes carcerem quidem invenimus clausum cum omni diligentia et custodes stantes ad ianuas aperientes autem neminem intus invenimus

ut audierunt autem hos sermones magistratus templi et principes sacerdotum ambigebant de illis quidnam fieret

adveniens autem quidam nuntiavit eis quia ecce viri quos posuistis in carcere sunt in templo stantes et docentes populum

tunc abiit magistratus cum ministris et adduxit illos sine vi timebant enim populum ne lapidarentur

et cum adduxissent illos statuerunt in concilio et interrogavit eos princeps sacerdotum

dicens praecipiendo praecepimus vobis ne doceretis in nomine isto et ecce replestis Hierusalem doctrina vestra et vultis inducere super nos sanguinem hominis istius

respondens autem Petrus et apostoli dixerunt oboedire oportet Deo magis quam hominibus

Deus patrum nostrorum suscitavit Iesum quem vos interemistis suspendentes in ligno

hunc Deus principem et salvatorem exaltavit dextera sua ad dandam paenitentiam Israhel et remissionem peccatorum

et nos sumus testes horum verborum et Spiritus Sanctus quem dedit Deus omnibus oboedientibus sibi

haec cum audissent dissecabantur et cogitabant interficere illos

surgens autem quidam in concilio Pharisaeus nomine Gamalihel legis doctor honorabilis universae plebi iussit foras ad breve homines fieri

dixitque ad illos viri israhelitae adtendite vobis super hominibus istis quid acturi sitis

ante hos enim dies extitit Theodas dicens esse se aliquem cui consensit virorum numerus circiter quadringentorum qui occisus est et omnes quicumque credebant ei dissipati sunt et redactus est ad nihilum

post hunc extitit Iudas Galilaeus in diebus professionis et avertit populum post se et ipse periit et omnes quotquot consenserunt ei dispersi sunt

et nunc itaque dico vobis discedite ab hominibus istis et sinite illos quoniam si est ex hominibus consilium hoc aut opus dissolvetur

si vero ex Deo est non poteritis dissolvere eos ne forte et Deo repugnare inveniamini consenserunt autem illi

et convocantes apostolos caesis denuntiaverunt ne loquerentur in nomine Iesu et dimiserunt eos

et illi quidem ibant gaudentes a conspectu concilii quoniam digni habiti sunt pro nomine Iesu contumeliam pati

omni autem die in templo et circa domos non cessabant docentes et evangelizantes Christum Iesum

in diebus autem illis crescente numero discipulorum factus est murmur Graecorum adversus Hebraeos eo quod dispicerentur in ministerio cotidiano viduae eorum

convocantes autem duodecim multitudinem discipulorum dixerunt non est aequum nos derelinquere verbum Dei et ministrare mensis

considerate ergo fratres viros ex vobis boni testimonii septem plenos Spiritu et sapientia quos constituamus super hoc opus

nos vero orationi et ministerio verbi instantes erimus

et placuit sermo coram omni multitudine et elegerunt Stephanum virum plenum fide et Spiritu Sancto et Philippum et Prochorum et Nicanorem et Timonem et Parmenam et Nicolaum advenam Antiochenum

hos statuerunt ante conspectum apostolorum et orantes inposuerunt eis manus

et verbum Dei crescebat et multiplicabatur numerus discipulorum in Hierusalem valde multa etiam turba sacerdotum oboediebat fidei

Stephanus autem plenus gratia et fortitudine faciebat prodigia et signa magna in populo

surrexerunt autem quidam de synagoga quae appellatur Libertinorum et Cyrenensium et Alexandrinorum et eorum qui erant a Cilicia et Asia disputantes cum Stephano

et non poterant resistere sapientiae et Spiritui quo loquebatur

tunc submiserunt viros qui dicerent se audisse eum dicentem verba blasphemiae in Mosen et Deum

commoverunt itaque plebem et seniores et scribas et concurrentes rapuerunt eum et adduxerunt in concilium

et statuerunt testes falsos dicentes homo iste non cessat loqui verba adversus locum sanctum et legem

audivimus enim eum dicentem quoniam Iesus Nazarenus hic destruet locum istum et mutabit traditiones quas tradidit nobis Moses

et intuentes eum omnes qui sedebant in concilio viderunt faciem eius tamquam faciem angeli

dixit autem princeps sacerdotum si haec ita se habent

qui ait viri fratres et patres audite Deus gloriae apparuit patri nostro Abraham cum esset in Mesopotamiam priusquam moraretur in Charram

et dixit ad illum exi de terra tua et de cognatione tua et veni in terram quam tibi monstravero

tunc exiit de terra Chaldeorum et habitavit in Charram et inde postquam mortuus est pater eius transtulit illum in terram istam in qua nunc vos habitatis

et non dedit illi hereditatem in ea nec passum pedis et repromisit dare illi eam in possessionem et semini eius post ipsum cum non haberet filium

locutus est autem Deus quia erit semen eius accola in terra aliena et servituti eos subicient et male tractabunt eos annis quadringentis

et gentem cui servierint iudicabo ego dixit Deus et post haec exibunt et deservient mihi in loco isto

et dedit illi testamentum circumcisionis et sic genuit Isaac et circumcidit eum die octava et Isaac Iacob et Iacob duodecim patriarchas

et patriarchae aemulantes Ioseph vendiderunt in Aegyptum et erat Deus cum eo

et eripuit eum ex omnibus tribulationibus eius et dedit ei gratiam et sapientiam in conspectu Pharaonis regis Aegypti et constituit eum praepositum super Aegyptum et super omnem domum suam

venit autem fames in universam Aegyptum et Chanaan et tribulatio magna et non inveniebant cibos patres nostri

cum audisset autem Iacob esse frumentum in Aegypto misit patres nostros primum

et in secundo cognitus est Ioseph a fratribus suis et manifestatum est Pharaoni genus eius

mittens autem Ioseph accersivit Iacob patrem suum et omnem cognationem in animabus septuaginta quinque

et descendit Iacob in Aegyptum et defunctus est ipse et patres nostri

et translati sunt in Sychem et positi sunt in sepulchro quod emit Abraham pretio argenti a filiis Emmor filii Sychem

cum adpropinquaret autem tempus repromissionis quam confessus erat Deus Abrahae crevit populus et multiplicatus est in Aegypto

quoadusque surrexit rex alius in Aegypto qui non sciebat Ioseph

hic circumveniens genus nostrum adflixit patres ut exponerent infantes suos ne vivificarentur

eodem tempore natus est Moses et fuit gratus Deo qui nutritus est tribus mensibus in domo patris sui

exposito autem illo sustulit eum filia Pharaonis et enutrivit eum sibi in filium

et eruditus est Moses omni sapientia Aegyptiorum et erat potens in verbis et in operibus suis

cum autem impleretur ei quadraginta annorum tempus ascendit in cor eius ut visitaret fratres suos filios Israhel

et cum vidisset quendam iniuriam patientem vindicavit illum et fecit ultionem ei qui iniuriam sustinebat percusso Aegyptio

existimabat autem intellegere fratres quoniam Deus per manum ipsius daret salutem illis at illi non intellexerunt

sequenti vero die apparuit illis litigantibus et reconciliabat eos in pacem dicens viri fratres estis ut quid nocetis alterutrum

qui autem iniuriam faciebat proximo reppulit eum dicens quis te constituit principem et iudicem super nos

numquid interficere me tu vis quemadmodum interfecisti heri Aegyptium

fugit autem Moses in verbo isto et factus est advena in terra Madiam ubi generavit filios duos

et expletis annis quadraginta apparuit illi in deserto montis Sina angelus in igne flammae rubi

Moses autem videns admiratus est visum et accedente illo ut consideraret facta est vox Domini

ego Deus patrum tuorum Deus Abraham et Deus Isaac et Deus Iacob tremefactus autem Moses non audebat considerare

dixit autem illi Dominus solve calciamentum pedum tuorum locus enim in quo stas terra sancta est

videns vidi adflictionem populi mei qui est in Aegypto et gemitum eorum audivi et descendi liberare eos et nunc veni et mittam te in Aegyptum

hunc Mosen quem negaverunt dicentes quis te constituit principem et iudicem hunc Deus principem et redemptorem misit cum manu angeli qui apparuit illi in rubo

hic eduxit illos faciens prodigia et signa in terra Aegypti et in Rubro mari et in deserto annis quadraginta

hic est Moses qui dixit filiis Israhel prophetam vobis suscitabit Deus de fratribus vestris tamquam me

hic est qui fuit in ecclesia in solitudine cum angelo qui loquebatur ei in monte Sina et cum patribus nostris qui accepit verba vitae dare nobis

cui noluerunt oboedire patres nostri sed reppulerunt et aversi sunt cordibus suis in Aegyptum

dicentes ad Aaron fac nobis deos qui praecedant nos Moses enim hic qui eduxit nos de terra Aegypti nescimus quid factum sit ei

et vitulum fecerunt in illis diebus et obtulerunt hostiam simulacro et laetabantur in operibus manuum suarum

convertit autem Deus et tradidit eos servire militiae caeli sicut scriptum est in libro Prophetarum numquid victimas aut hostias obtulistis mihi annis quadraginta in deserto domus Israhel

et suscepistis tabernaculum Moloch et sidus dei vestri Rempham figuras quas fecistis adorare eas et transferam vos trans Babylonem

tabernaculum testimonii fuit patribus nostris in deserto sicut disposuit loquens ad Mosen ut faceret illud secundum formam quam viderat

quod et induxerunt suscipientes patres nostri cum Iesu in possessionem gentium quas expulit Deus a facie patrum nostrorum usque in diebus David

qui invenit gratiam ante Deum et petiit ut inveniret tabernaculum Deo Iacob

Salomon autem aedificavit illi domum

sed non Excelsus in manufactis habitat sicut propheta dicit

caelum mihi sedis est terra autem scabillum pedum meorum quam domum aedificabitis mihi dicit Dominus aut quis locus requietionis meae est

nonne manus mea fecit haec omnia

dura cervice et incircumcisi cordibus et auribus vos semper Spiritui Sancto resistitis sicut patres vestri et vos

quem prophetarum non sunt persecuti patres vestri et occiderunt eos qui praenuntiabant de adventu Iusti cuius vos nunc proditores et homicidae fuistis

qui accepistis legem in dispositionem angelorum et non custodistis

audientes autem haec dissecabantur cordibus suis et stridebant dentibus in eum

cum autem esset plenus Spiritu Sancto intendens in caelum vidit gloriam Dei et Iesum stantem a dextris Dei et ait ecce video caelos apertos et Filium hominis a dextris stantem Dei

exclamantes autem voce magna continuerunt aures suas et impetum fecerunt unianimiter in eum

et eicientes eum extra civitatem lapidabant et testes deposuerunt vestimenta sua secus pedes adulescentis qui vocabatur Saulus

et lapidabant Stephanum invocantem et dicentem Domine Iesu suscipe spiritum meum

positis autem genibus clamavit voce magna Domine ne statuas illis hoc peccatum et cum hoc dixisset obdormivit Saulus autem erat consentiens neci eius

facta est autem in illa die persecutio magna in ecclesia quae erat Hierosolymis et omnes dispersi sunt per regiones Iudaeae et Samariae praeter apostolos

curaverunt autem Stephanum viri timorati et fecerunt planctum magnum super illum

Saulus vero devastabat ecclesiam per domos intrans et trahens viros ac mulieres tradebat in custodiam

igitur qui dispersi erant pertransiebant evangelizantes verbum

Philippus autem descendens in civitatem Samariae praedicabat illis Christum

intendebant autem turbae his quae a Philippo dicebantur unianimiter audientes et videntes signa quae faciebat

multi enim eorum qui habebant spiritus inmundos clamantes voce magna exiebant multi autem paralytici et claudi curati sunt

factum est ergo magnum gaudium in illa civitate

vir autem quidam nomine Simon qui ante fuerat in civitate magus seducens gentem Samariae dicens esse se aliquem magnum

cui auscultabant omnes a minimo usque ad maximum dicentes hic est virtus Dei quae vocatur Magna

adtendebant autem eum propter quod multo tempore magicis suis dementasset eos

cum vero credidissent Philippo evangelizanti de regno Dei et nomine Iesu Christi baptizabantur viri ac mulieres

tunc Simon et ipse credidit et cum baptizatus esset adherebat Philippo videns etiam signa et virtutes maximas fieri stupens admirabatur

cum autem audissent apostoli qui erant Hierosolymis quia recepit Samaria verbum Dei miserunt ad illos Petrum et Iohannem

qui cum venissent oraverunt pro ipsis ut acciperent Spiritum Sanctum

nondum enim in quemquam illorum venerat sed baptizati tantum erant in nomine Domini Iesu

tunc inponebant manus super illos et accipiebant Spiritum Sanctum

cum vidisset autem Simon quia per inpositionem manus apostolorum daretur Spiritus Sanctus obtulit eis pecuniam

dicens date et mihi hanc potestatem ut cuicumque inposuero manus accipiat Spiritum Sanctum Petrus autem dixit ad eum

pecunia tua tecum sit in perditionem quoniam donum Dei existimasti pecunia possideri

non est tibi pars neque sors in sermone isto cor enim tuum non est rectum coram Deo

paenitentiam itaque age ab hac nequitia tua et roga Deum si forte remittatur tibi haec cogitatio cordis tui

in felle enim amaritudinis et obligatione iniquitatis video te esse

respondens autem Simon dixit precamini vos pro me ad Dominum ut nihil veniat super me horum quae dixistis

et illi quidem testificati et locuti verbum Domini rediebant Hierosolymam et multis regionibus Samaritanorum evangelizabant

angelus autem Domini locutus est ad Philippum dicens surge et vade contra meridianum ad viam quae descendit ab Hierusalem in Gazam haec est deserta

et surgens abiit et ecce vir aethiops eunuchus potens Candacis reginae Aethiopum qui erat super omnes gazas eius venerat adorare in Hierusalem

et revertebatur sedens super currum suum legensque prophetam Esaiam

dixit autem Spiritus Philippo accede et adiunge te ad currum istum

adcurrens autem Philippus audivit illum legentem Esaiam prophetam et dixit putasne intellegis quae legis

qui ait et quomodo possum si non aliquis ostenderit mihi rogavitque Philippum ut ascenderet et sederet secum

locus autem scripturae quam legebat erat hic tamquam ovis ad occisionem ductus est et sicut agnus coram tondente se sine voce sic non aperuit os suum

in humilitate iudicium eius sublatum est generationem illius quis enarrabit quoniam tollitur de terra vita eius

respondens autem eunuchus Philippo dixit obsecro te de quo propheta dicit hoc de se an de alio aliquo

aperiens autem Philippus os suum et incipiens ab scriptura ista evangelizavit illi Iesum

et dum irent per viam venerunt ad quandam aquam et ait eunuchus ecce aqua quid prohibet me baptizari

[]

et iussit stare currum et descenderunt uterque in aquam Philippus et eunuchus et baptizavit eum

cum autem ascendissent de aqua Spiritus Domini rapuit Philippum et amplius non vidit eum eunuchus ibat enim per viam suam gaudens

Philippus autem inventus est in Azoto et pertransiens evangelizabat civitatibus cunctis donec veniret Caesaream

Saulus autem adhuc inspirans minarum et caedis in discipulos Domini accessit ad principem sacerdotum

et petiit ab eo epistulas in Damascum ad synagogas ut si quos invenisset huius viae viros ac mulieres vinctos perduceret in Hierusalem

et cum iter faceret contigit ut adpropinquaret Damasco et subito circumfulsit eum lux de caelo

et cadens in terram audivit vocem dicentem sibi Saule Saule quid me persequeris

qui dixit quis es Domine et ille ego sum Iesus quem tu persequeris

[]

sed surge et ingredere civitatem et dicetur tibi quid te oporteat facere viri autem illi qui comitabantur cum eo stabant stupefacti audientes quidem vocem neminem autem videntes

surrexit autem Saulus de terra apertisque oculis nihil videbat ad manus autem illum trahentes introduxerunt Damascum

et erat tribus diebus non videns et non manducavit neque bibit

erat autem quidam discipulus Damasci nomine Ananias et dixit ad illum in visu Dominus Anania at ille ait ecce ego Domine

et Dominus ad illum surgens vade in vicum qui vocatur Rectus et quaere in domo Iudae Saulum nomine Tarsensem ecce enim orat

et vidit virum Ananiam nomine introeuntem et inponentem sibi manus ut visum recipiat

respondit autem Ananias Domine audivi a multis de viro hoc quanta mala sanctis tuis fecerit in Hierusalem

et hic habet potestatem a principibus sacerdotum alligandi omnes qui invocant nomen tuum

dixit autem ad eum Dominus vade quoniam vas electionis est mihi iste ut portet nomen meum coram gentibus et regibus et filiis Israhel

ego enim ostendam illi quanta oporteat eum pro nomine meo pati

et abiit Ananias et introivit in domum et inponens ei manus dixit Saule frater Dominus misit me Iesus qui apparuit tibi in via qua veniebas ut videas et implearis Spiritu Sancto

et confestim ceciderunt ab oculis eius tamquam squamae et visum recepit et surgens baptizatus est

et cum accepisset cibum confortatus est fuit autem cum discipulis qui erant Damasci per dies aliquot

et continuo in synagogis praedicabat Iesum quoniam hic est Filius Dei

stupebant autem omnes qui audiebant et dicebant nonne hic est qui expugnabat in Hierusalem eos qui invocabant nomen istud et huc ad hoc venit ut vinctos illos duceret ad principes sacerdotum

Saulus autem magis convalescebat et confundebat Iudaeos qui habitabant Damasci adfirmans quoniam hic est Christus

cum implerentur autem dies multi consilium fecerunt Iudaei ut eum interficerent

notae autem factae sunt Saulo insidiae eorum custodiebant autem et portas die ac nocte ut eum interficerent

accipientes autem discipuli eius nocte per murum dimiserunt eum submittentes in sporta

cum autem venisset in Hierusalem temptabat iungere se discipulis et omnes timebant eum non credentes quia esset discipulus

Barnabas autem adprehensum illum duxit ad apostolos et narravit illis quomodo in via vidisset Dominum et quia locutus est ei et quomodo in Damasco fiducialiter egerit in nomine Iesu

et erat cum illis intrans et exiens in Hierusalem et fiducialiter agens in nomine Domini

loquebatur quoque et disputabat cum Graecis illi autem quaerebant occidere eum

quod cum cognovissent fratres deduxerunt eum Caesaream et dimiserunt Tarsum

ecclesia quidem per totam Iudaeam et Galilaeam et Samariam habebat pacem et aedificabatur ambulans in timore Domini et consolatione Sancti Spiritus replebatur

factum est autem Petrum dum pertransiret universos devenire et ad sanctos qui habitabant Lyddae

invenit autem ibi hominem quendam nomine Aeneam ab annis octo iacentem in grabatto qui erat paralyticus

et ait illi Petrus Aeneas sanat te Iesus Christus surge et sterne tibi et continuo surrexit

et viderunt illum omnes qui habitabant Lyddae et Saronae qui conversi sunt ad Dominum

in Ioppe autem fuit quaedam discipula nomine Tabitas quae interpretata dicitur Dorcas haec erat plena operibus bonis et elemosynis quas faciebat

factum est autem in diebus illis ut infirmata moreretur quam cum lavissent posuerunt eam in cenaculo

cum autem prope esset Lydda ab Ioppe discipuli audientes quia Petrus esset in ea miserunt duos viros ad eum rogantes ne pigriteris venire usque ad nos

exsurgens autem Petrus venit cum illis et cum advenisset duxerunt illum in cenaculum et circumsteterunt illum omnes viduae flentes et ostendentes tunicas et vestes quas faciebat illis Dorcas

eiectis autem omnibus foras Petrus ponens genua oravit et conversus ad corpus dixit Tabita surge at illa aperuit oculos suos et viso Petro resedit

dans autem illi manum erexit eam et cum vocasset sanctos et viduas adsignavit eam vivam

notum autem factum est per universam Ioppen et crediderunt multi in Domino

factum est autem ut dies multos moraretur in Ioppe apud quendam Simonem coriarium

vir autem quidam erat in Caesarea nomine Cornelius centurio cohortis quae dicitur Italica

religiosus et timens Deum cum omni domo sua faciens elemosynas multas plebi et deprecans Deum semper

vidit in visu manifeste quasi hora nona diei angelum Dei introeuntem ad se et dicentem sibi Corneli

at ille intuens eum timore correptus dixit quid est domine dixit autem illi orationes tuae et elemosynae tuae ascenderunt in memoriam in conspectu Dei

et nunc mitte viros in Ioppen et accersi Simonem quendam qui cognominatur Petrus

hic hospitatur apud Simonem quendam coriarium cuius est domus iuxta mare

et cum discessisset angelus qui loquebatur illi vocavit duos domesticos suos et militem metuentem Dominum ex his qui illi parebant

quibus cum narrasset omnia misit illos in Ioppen

postera autem die iter illis facientibus et adpropinquantibus civitati ascendit Petrus in superiora ut oraret circa horam sextam

et cum esuriret voluit gustare parantibus autem eis cecidit super eum mentis excessus

et videt caelum apertum et descendens vas quoddam velut linteum magnum quattuor initiis submitti de caelo in terram

in quo erant omnia quadrupedia et serpentia terrae et volatilia caeli

et facta est vox ad eum surge Petre et occide et manduca

ait autem Petrus absit Domine quia numquam manducavi omne commune et inmundum

et vox iterum secundo ad eum quae Deus purificavit ne tu commune dixeris

hoc autem factum est per ter et statim receptum est vas in caelum

et dum intra se haesitaret Petrus quidnam esset visio quam vidisset ecce viri qui missi erant a Cornelio inquirentes domum Simonis adstiterunt ad ianuam

et cum vocassent interrogabant si Simon qui cognominatur Petrus illic haberet hospitium

Petro autem cogitante de visione dixit Spiritus ei ecce viri tres quaerunt te

surge itaque et descende et vade cum eis nihil dubitans quia ego misi illos

descendens autem Petrus ad viros dixit ecce ego sum quem quaeritis quae causa est propter quam venistis

qui dixerunt Cornelius centurio vir iustus et timens Deum et testimonium habens ab universa gente Iudaeorum responsum accepit ab angelo sancto accersire te in domum suam et audire verba abs te

introducens igitur eos recepit hospitio sequenti autem die surgens profectus est cum eis et quidam ex fratribus ab Ioppe comitati sunt eum

altera autem die introivit Caesaream Cornelius vero expectabat illos convocatis cognatis suis et necessariis amicis

et factum est cum introisset Petrus obvius ei Cornelius et procidens ad pedes adoravit

Petrus vero levavit eum dicens surge et ego ipse homo sum

et loquens cum illo intravit et invenit multos qui convenerant

dixitque ad illos vos scitis quomodo abominatum sit viro iudaeo coniungi aut accedere ad alienigenam et mihi ostendit Deus neminem communem aut inmundum dicere hominem

propter quod sine dubitatione veni accersitus interrogo ergo quam ob causam accersistis me

et Cornelius ait a nudius quartana die usque in hanc horam orans eram hora nona in domo mea et ecce vir stetit ante me in veste candida et ait

Corneli exaudita est oratio tua et elemosynae tuae commemoratae sunt in conspectu Dei

mitte ergo in Ioppen et accersi Simonem qui cognominatur Petrus hic hospitatur in domo Simonis coriarii iuxta mare

confestim igitur misi ad te et tu bene fecisti veniendo nunc ergo omnes nos in conspectu tuo adsumus audire omnia quaecumque tibi praecepta sunt a Domino

aperiens autem Petrus os dixit in veritate conperi quoniam non est personarum acceptor Deus

sed in omni gente qui timet eum et operatur iustitiam acceptus est illi

verbum misit filiis Israhel adnuntians pacem per Iesum Christum hic est omnium Dominus

vos scitis quod factum est verbum per universam Iudaeam incipiens enim a Galilaea post baptismum quod praedicavit Iohannes

Iesum a Nazareth quomodo unxit eum Deus Spiritu Sancto et virtute qui pertransivit benefaciendo et sanando omnes oppressos a diabolo quoniam Deus erat cum illo

et nos testes sumus omnium quae fecit in regione Iudaeorum et Hierusalem quem et occiderunt suspendentes in ligno

hunc Deus suscitavit tertia die et dedit eum manifestum fieri

non omni populo sed testibus praeordinatis a Deo nobis qui manducavimus et bibimus cum illo postquam resurrexit a mortuis

et praecepit nobis praedicare populo et testificari quia ipse est qui constitutus est a Deo iudex vivorum et mortuorum

huic omnes prophetae testimonium perhibent remissionem peccatorum accipere per nomen eius omnes qui credunt in eum

adhuc loquente Petro verba haec cecidit Spiritus Sanctus super omnes qui audiebant verbum

et obstipuerunt ex circumcisione fideles qui venerant cum Petro quia et in nationes gratia Spiritus Sancti effusa est

audiebant enim illos loquentes linguis et magnificantes Deum

tunc respondit Petrus numquid aquam quis prohibere potest ut non baptizentur hii qui Spiritum Sanctum acceperunt sicut et nos

et iussit eos in nomine Iesu Christi baptizari tunc rogaverunt eum ut maneret aliquot diebus

audierunt autem apostoli et fratres qui erant in Iudaea quoniam et gentes receperunt verbum Dei

cum ascendisset autem Petrus in Hierosolymam disceptabant adversus illum qui erant ex circumcisione

dicentes quare introisti ad viros praeputium habentes et manducasti cum illis

incipiens autem Petrus exponebat illis ordinem dicens

ego eram in civitate Ioppe orans et vidi in excessu mentis visionem descendens vas quoddam velut linteum magnum quattuor initiis submitti de caelo et venit usque ad me

in quod intuens considerabam et vidi quadrupedia terrae et bestias et reptilia et volatilia caeli

audivi autem et vocem dicentem mihi surgens Petre occide et manduca

dixi autem nequaquam Domine quia commune aut inmundum numquam introivit in os meum

respondit autem vox secundo de caelo quae Deus mundavit tu ne commune dixeris

hoc autem factum est per ter et recepta sunt rursum omnia in caelum

et ecce confestim tres viri adstiterunt in domo in qua eram missi a Caesarea ad me

dixit autem Spiritus mihi ut irem cum illis nihil haesitans venerunt autem mecum et sex fratres isti et ingressi sumus in domum viri

narravit autem nobis quomodo vidisset angelum in domo sua stantem et dicentem sibi mitte in Ioppen et accersi Simonem qui cognominatur Petrus

qui loquetur tibi verba in quibus salvus eris tu et universa domus tua

cum autem coepissem loqui decidit Spiritus Sanctus super eos sicut et in nos in initio

recordatus sum autem verbi Domini sicut dicebat Iohannes quidem baptizavit aqua vos autem baptizabimini Spiritu Sancto

si ergo eandem gratiam dedit illis Deus sicut et nobis qui credidimus in Dominum Iesum Christum ego quis eram qui possem prohibere Deum

his auditis tacuerunt et glorificaverunt Deum dicentes ergo et gentibus Deus paenitentiam ad vitam dedit

et illi quidem qui dispersi fuerant a tribulatione quae facta fuerat sub Stephano perambulaverunt usque Foenicen et Cyprum et Antiochiam nemini loquentes verbum nisi solis Iudaeis

erant autem quidam ex eis viri cyprii et cyrenei qui cum introissent Antiochiam loquebantur et ad Graecos adnuntiantes Dominum Iesum

et erat manus Domini cum eis multusque numerus credentium conversus est ad Dominum

pervenit autem sermo ad aures ecclesiae quae erat Hierosolymis super istis et miserunt Barnaban usque Antiochiam

qui cum pervenisset et vidisset gratiam Dei gavisus est et hortabatur omnes proposito cordis permanere in Domino

quia erat vir bonus et plenus Spiritu Sancto et fide et adposita est turba multa Domino